Πρόλογος

​

Έχεις κλειστεί στο δωμάτιο σου αλλά αδυνατείς να συγκεντρωθείς και λες μόνος σου, “Έλα συγκεντρώσου τώρα, που το έχεις το μυαλό σου?!” Έχεις ξαπλώσει στο κρεβάτι και λίγο πριν κοιμηθείς ξαφνικά σκέφτεσαι “λες να ήταν γκάφα αυτό που είπα τις προάλλες?” Μερικά τέτοια παραδείγματα, φωναχτά η μη, φαίνεται πως ανήκουν στην καθημερινή συμπεριφορά των περισσότερων ανθρώπων. Πως μπορούμε να ερμηνεύσουμε όμως αυτή την συμπεριφορά? είναι κάποιο δείγμα ότι κάτι δεν πάει καλά στο ψυχολογικό φάσμα? η έχει την δυναμική να λειτουργήσει προς το συμφέρον μας?

​

Κατά τον Πλάτωνα
​

Η ομιλία με τον εαυτό μας είναι μεταξύ άλλων ένας διαπραγματευτικός διάλογος. Κατά τον Πλάτωνα, ο συλλογισμός είναι ένας διάλογος της ψυχής. “Όταν η ψυχή συλλογίζεται, φαίνεται να μιλάει, θέτοντας ερωτήσεις και δίνοντας απαντήσεις προς τον εαυτό της, καθώς επιβεβαιώνει η απορρίπτει.” Ο απευθυνόμενος λόγος στον εαυτό μας λοιπόν συνδέεται με ανώτερες δια-νοητικές λειτουργίες από την επίλυση προβλημάτων και της εκτέλεσης ενός σχεδίου, μέχρι τον φιλοσοφικό και  υπαρξιακό συλλογισμό.

​

Τα παιδιά​

​

Το πιο πολλά παιδιά στην ηλικία των 3 ετών παρουσιάζουν μια υποτυπώδη ομιλία η οποία αρκετά συχνά λαμβάνει μέρος όταν είναι μόνα τους και δεν απευθύνεται αναγκαστικά σε άλλους. Είναι στην ηλικία των 5 και μετά που αυτή η συμπεριφορά παύει να διαφαίνεται αλλά δεν χάνεται. Εσωτερικοποιείται και παραμένει ένα εργαλείο καθ όλη την διάρκεια της ζωής.

​

Μάρκος Αυρίλιος

​

Μα τι το χρήσιμο μπορεί να έχει σε έναν ενήλικα? Ένα από τα πιο λαμπρά παραδείγματα που αναδεικνύει την χρησιμότητα αυτού του εργαλείου είναι ο γνωστός Ρωμαίος αυτοκράτορας και φιλόσοφος Μάρκος Αυρήλιος. Μέσα σε ένα αντίσκηνο, δίπλα στο Δούναβη, ο Μάρκος Αυρήλιος μιλούσε στον εαυτό του, τον εμψύχωνε και κατέγραφε τους συλλογισμούς του στο πνευματικό του ημερολόγιο, το γνωστό έργο “Εις εαυτόν”. Ο συγγραφέας δεν σκόπευε να το δημοσιεύσει. Oι στοχασμοί του είναι μια αλληλογραφία με παραλήπτη τον ίδιο. Με εκείνο το βαθύτερο κομμάτι του που είχε δεσμευτεί να ζήσει καλά τη ζωή του. Μια δέσμευση η οποία για να γίνει πράξη απαιτούσε να χρησιμοποιήσει ως ενήλικας αυτό το εργαλείο, να μιλάει με τον εαυτό του, και να του υπενθυμίζει καθημερινά την αλήθεια: Την μικρή θέση του ανθρώπου μέσα στο απέραντο σύμπαν και την αντιμετώπιση της ζωής ως θνητό ον.

​

Επίλογος

​

Με την καθημερινή πρακτική ο φιλόσοφος καίσαρας έφτασε στο σημείο να υπενθυμίζει στον εαυτό του τα υπαρξιακά δεδομένα προκειμένου να διατηρεί την ευδαιμονία του. Εσύ μπορείς να ξεκινήσεις από κάτι πιο απλό, στην ερώτηση που θέτεις στον εαυτό σου αν είπες κάποια χαζομάρα προχθές, εξετάστε μαζί ποια ήταν η πηγή της παρόρμησης σου.Γιατί το είπα? Από αμηχανία. Γιατί ένιωθα αμήχανα? γιατί δεν μιλούσα και ήθελα να φανώ ετοιμόλογος. Χμμμ μήπως εν τέλη το είπα γιατί ήθελα να είμαι αρεστός?  κάνε έναν ειλικρινή διάλογο, εξέτασε την κάθε σου παρόρμηση, και κρίνε την δίκαια.

 

Με την χρήση του εις εαυτόν λόγου αποκτώ οικειότητα με την συνείδηση μου, και έτσι  ο λόγος αυτός γίνεται θεραπευτικός. Ο μονόλογος γίνεται διάλογος, και μας φέρνει πιο κοντά στον αυθεντικό μας πυρήνα και ο εις-εαυτόν λόγος μετουσιώνεται σε γνώθι σ'αυτόν.